Podstawy władania bronią białą cz. II - "Pierwsza wiosenna rąbka"

Śnieg nie jest żywiołem kawalerji. Utrudnia nam wyszkolenie, zasypuje ujeżdżalnie i teren, uniemożliwia często prowadzenie codziennej lekcji z rekrutami. Kłus, a zwłaszcza galop są utrudnione, o skokach często niema wogóle mowy.

-„Kawalerja w śniegu”
ppłk. dypl. Stefan Mossor

Przegląd Kawaleryjski 1935/11 (121) poz. 2

 (pisownia oryginalna)

           Tak jak i przed wojną, tak również w dzisiejszych czasach zima jest dla kawalerzystów okresem „martwym”. Sezon rekonstrukcyjny kończy się zasadniczo wraz ze Świętem Niepodległości, by na nowo odżyć z początkiem wiosny – Świętem Żołnierzy Wyklętych i obchodami wydarzeń spod Olszynki Grochowskiej. Niektóre ekipy w międzyczasie korzystają z uroków jazdy na nartach, wybierają się na zimowe kursy do Toporzyska, sumiennie pracują przygotowując się do kolejnego sezonu lub zapadają w sen zimowy.

Członkowie GRH "Szwadron Łączności nr 7"
na rekonstrukcyjnym wyjeździe narciarskim

            W tym roku obyło się bez zamieci śnieżnych, w moim garnizonowym Opolu biały puch oczywiście zawitał, lecz długo nie gościł. Mimo to otwarte place zamarzły na grudę, co uniemożliwiało trening na otwartej przestrzeni, a wyjazd z koniem poza halę sprowadzał się głównie do spacerów przed lub po treningu (również z powodu golenia koni oraz rozkucia na sezon halowy). Jednakże wraz z przybyciem pierwszych wiosennych ptaków człowiek każdego dnia sprawdza, czy aby plac nie jest już gotowy do jazdy, czy sierść odrosła na tyle by móc bez obaw jeździć na zewnątrz. Oczywiście można zapytać w czym problem, by trenować z bronią białą na hali. Teoretycznie żaden. Jednakże z moich doświadczeń wynika, że zamknięta przestrzeń trzyma konia, a i brak miejsca nie pozwala też na pokonywanie toru we właściwym tempie, więc trening na hali poniekąd mija się z celem. Pomijam tu kwestię tak oczywistą jak niebezpieczeństwo zawadzenia bronią o ścianę, czy wystające elementy konstrukcji. Czym innym jest natomiast oswajanie remonta z pierwszymi łozami, kiedy to hala w połączeniu z umiejętnym postawieniem pozorników może znacznie ułatwić pracę jeźdźcowi, a koniowi pomoże szybciej oswoić się z nowością. Jako „umiejętne” ustawienie stojaków mam tu na myśli wprowadzanie konia w swoistego rodzaju korytarz – jeździec jadąc po ścianie w prawo ma pozorniki ustawione wewnątrz placu, przez co dojeżdżając do nich koń z jednej strony trzymany jest przez bandę, z drugiej raczej nie uskoczy w stronę pozornika. Najbardziej prawdopodobne jest więc, że ucieknie „do przodu” bądź się zatrzyma, kawalerzysta ma więc o tyle ułatwione zadanie, że musi się skupić tylko na uzewnętrznianiu strachu wierzchowca pod postacią ucieczki do przodu („zabierania się”) lub niechęcią do podejścia pod pozornik. Oczywiście, gdy tylko opanuje się ten problem powinno się czym prędzej przejść do jeżdżenia w otwartej przestrzeni tj. bez korytarza.

            Jakie mogę dać rady dla ułanów przed pierwszym wyjazdem z szablą bądź lancą na plac w nowym sezonie?

1. Niech trening rąbki nie będzie pierwszą jazdą na dworze – mija to się z celem, wiele osób to wie, lecz jest to warte powtórzenia. Konie po wyjściu z hali są rozproszone – cieszą się z widzianego dookoła świata, może się zdarzyć, że będą bardziej zaabsorbowane wszystkim w koło tylko nie jeźdźcem, niepokoić je będą ptaki, ludzie, kołyszące się na wietrze gałęzie drzew i krzewów, będą ponosić, brykać i kwiczeć. Trzeba dać im się wyszumieć, a zdecydowanie lepsza jest do tego zwykła jazda na maneżu niż trening z ostrymi, niebezpiecznymi narzędziami.
2. Nie oczekiwać zbyt wiele – tak jak przy treningu skokowym czy ujeżdżeniowym po przerwie trzeba mierzyć siły na zamiary, a nie rzucać się jak szczerbaty na suchary. Oczywiście, jeśli rzetelnie pracowało się przez zimę to start w nowy sezon powinien być łatwy, jednakże nie ma co szaleć od samego początku – nie tylko koń mógł się odzwyczaić od szabli i lancy, a bez sensu nadwyrężyć sobie ramię przed pierwszymi zawodami, które już w kwietniu.
3. Zacząć od podstaw – ustawić dwie, trzy łozy w dużych dystansach, skupić się na kontroli tempa galopu i nad sylwetką, nie pędzić na „hurra!”, a przede wszystkim nie pozwolić na to koniowi, bo wejdzie mu to w nawyk, a tor z pozornikami jest jak parkur – trzeba jechać szybko, ale na czysto, ale raczej czysto niż szybko. To samo tyczy się lancy – skupić się na dokładności i technice, a później zwiększyć tempo – nie na odwrót!

Jak przy każdym treningu, tak i przy broni białej trzeba wiedzieć co chce się osiągnąć. Nie ma moim zdaniem nic gorszego niż stwierdzenie – okej, za półtora miesiąca zawody, czas ściągnąć konia z łąki, zacząć skakać, ciąć i kłuć, najlepiej równocześnie. Podstawą każdego treningu jest plan, nie ważne czy przygotowany przez selekcjonera kadry czy będący Twoim własnym zarysem tego, nad czym chcesz się skupić i co chcesz osiągnąć w danym dniu – ważne, żeby był i żeby się go trzymać.

Od pierwszego dnia wiosny! (A im wcześniej tym lepiej)

A jak u nas wyglądała pierwsza rąbka tej wiosny? Tak:

Od parady i od święta - wizytacja Prezydenta

Prezydent Mościcki w towarzystwie płk. Głogowskiego
przed frontem oddziału kawalerii
(prawd. 1 Pułk Ułanów Krechowieckich)

            Dużo się mówi o tym, że wojsko było, jest i zawsze powinno być apolityczne. Oczywiście znamy w historii przypadki, które nie pozostawiają złudzeń, że nie zawsze tak było: ot chociażby sytuacja w Wojsku Polskim po Przewrocie Majowym. Ja sam nie łączę swojego munduru z polityką, ostrożnie i z namysłem dobieram uroczystości, na które go zakładam. Chciałbym więc nie narażając się – mam nadzieję – na zarzut braku apolityczności podzielić się krótką historią przygody, która przydarzyła mi się dwa lata temu.

            Był wrzesień 2013 roku, odbywałem wtedy kurs instruktorów rekreacji ruchowej ze specjalnością jazda konna w Ludowym Klubie Jeździeckim „Lewada” w Zakrzowie. O samym ośrodku i ludziach, którzy go tworzą mógłbym pisać wiele i na pewno nie raz jeszcze o nich wspomnę, a każdego, kto chce poznać to miejsce i persony zapraszam na stronę "Lewady". Pewnego dnia zostałem poproszony przez Trenera Sałackiego do jego biura, rozmowa była krótka: „Jest akcja – przyjazd Prezydenta!” Nie wiadomo jeszcze, czy na pewno, nie wiadomo dokładnie kiedy; możliwe, że będziemy mieli niecały dzień by się ostatecznie przygotować. No dobrze, ale co ja mam w tym wszystkim robić? Reprezentować Kawalerię! Prezydent Komorowski ma wizytować będący wtedy na ukończeniu zakrzowski Ośrodek Przygotowań Olimpijskich. Żeby pokazać, że ten Ośrodek to nie tylko sport, ale również wszystko, co z koniem związane, potrzebne są symbole. A kto jest lepszym symbolem kawalerii niż ułan 9 Pułku Ułanów Małopolskich? Nota bene jego wieloletnim dowódcą był krewny Prezydenta – pułkownik Tadeusz Komorowski, późniejszy generał „Bór”. Oczywiście moja odpowiedź była prosta: „Robimy!”

            Dopiero po wyjściu z biura euforia opadła i zaczęły się przysłowiowe schody. Cały mój szwadron stacjonował wtedy na Błoniach w Krakowie, gdzie odbywała się Wielka Rewia Kawalerii, a ja w Zakrzowie miałem tylko siebie i moją wierną Kalinę z rzędem sportowym. Chwytam więc telefon i przeglądam kontakty, myślę, kto nie jest aktualnie na Rewii i mógłby mi na tak ważne wydarzenie użyczyć sprzętu … Jest! Kolega H.! No więc dzwonię. Krótka rozmowa, wszystko będzie, ale mówię, że może się okazać na 12 godzin wcześniej, że „Osoba nr 1” przyjeżdża i będę musiał wtedy szybko posłać kogoś po sprzęt – „Rochu, nie ma sprawy!” Na takie zapewnienie z lekkim sercem i radością w duchu wracam do zdobywania uprawnień instruktorskich.

Smutna wizja...

            W końcu nadchodzi sądny dzień, Trener mówi – jutro o dziesiątej. Telefon do Ojca – jest akcja, zadzwoń do H. i umów się, skąd masz odebrać sprzęt. Jakiś czas później oddzwania informując mnie, że za którymś razem łaskawca wreszcie odebrał telefon, ale o niczym nie wie, nie zna się, nie orientuje się i w ogóle jest zarobiony. Włosy mi stanęły dęba, wszystkie wszy zdechły – co teraz? Jest godzina osiemnasta, za szesnaście godzin przyjeżdża Prezydent, a ja jestem goły i wesoły… Znów przeszukiwanie telefonu, znajduję numer serdecznego kolegi z Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich – Piotra, dzwonię. Prosto z mostu mówię jakie jest moje położenie, a wiedziałem, że Piotr ma w domu oryginalny, przedwojenny rząd wz. 36. Owszem ma, ale nie swój, tylko kolegi Bartka będącego aktualnie w Anglii. Ostatecznie, z duszą na ramieniu decyduje się mi dopomóc, a ja z nie lżejszą duszą na własnym tą pomoc w postaci wiekowego siodła przyjmuję.

Zwarci i gotowi

            Następnego dnia rano zbiegam do stajni wraz z kursowym kolegą Arturem, by zanim przyjedzie mundur, szabla, siodło (oczywiście do stroczenia) i reszta sprzętu ogarnąć już kobyłkę. Gdy koń jest już wypieszczony od czubków uszu po strzałki kopytowe zajeżdża Ojciec ze sprzętem. Zabieramy się z powrotem na górę do zakrzowskiego pałacu. Od Piotra wiem, że przy siodle jest tylko jeden koc i pałatka, a więc sprzęt nie jest kompletny, całe szczęście mam płaszcz, który teraz, po raz pierwszy w życiu, przyjdzie mi stroczyć. Oj, jakie to było stresujące! Niebawem ma przyjechać Prezydent, a ty ślęcz, człowieku, nad tymi dwoma rysunkami, kilkoma lakonicznymi zdaniami i płaszczem… Ale ostatecznie się udało i efekt końcowy był nawet zadowalający. Jeszcze tylko ubrać siebie i do stajni…

            Na szczęście w boksie żadnego mrożącego krew w żyłach obrazu nie zastałem, Kalina stała spokojna jak zawsze, zdziwiła się tylko nieco widząc mundur i rząd, ale przecież to w końcu zwykła rzecz dla konia kawaleryjskiego. Parę chwil i już jedziemy na ośrodek. Pogoda nieszczególna, zacina drobny deszcz, całe szczęście ujeżdżalnia jest zadaszona. Są już wszyscy, Trener Sałacki z żoną, cały komitet powitalny, na hali już jeżdżą pozostali jeźdźcy – reprezentantka klubu Żaneta Skowrońska (dwukrotna Mistrzyni i wielokrotna medalistka Mistrzostw Polski w ujeżdżeniu) na Mystery; Virginia Buława w damskim siodle, ubrana w piękną stylową suknię i dosiadająca sympatycznego gniadosza Krusa oraz jeden rekreacyjny „narybek” płci żeńskiej na siwym kucyku, słowem – pełna symbolika: historia, teraźniejszość i przyszłość.

        

    Czekamy, napięcie narasta… W międzyczasie próba nagłośnienia. „Wizja Szyldwacha” dodaje wszystkim otuchy, atmosfera się rozluźnia, Żaneta kręci piruet w galopie salutując równocześnie, każdy korzysta z okazji pojeżdżenia na dużej hali. Nagle słychać z dala syreny – jadą! Dźwięk coraz bliżej i bliżej, już są na parkingu – jeden samochód, drugi, trzeci, karetka, policja, straż pożarna… Jest! Chyba widzę Prezydenta! Wchodzą do budynku… Krążymy dalej, mija chwila za chwilą, nagle jakiś ruch – idą! Znów płyną dźwięki muzyki, „amaranty zapięte pod szyją…” Prezydent ze świtą wchodzi na halę. Podjeżdża do nich dziewczynka na kucyku, podają jej skrzypce, gra „Pojedziemy na łów”, bo przecież Prezydent jest zapalonym myśliwym. Uśmiechy, zdjęcia. My jeździmy dalej, starając się nie przeszkadzać, ale jednak pokazać… „Wyjąć szablę, czy nie wyjąć…?” – zastanawiam się… W koło BORowiki patrzą podejrzliwie – lepiej nie… Po paru minutach Prezydent odjeżdża, dźwięk syren jest coraz dalej i dalej… To już koniec.

            Podchodzi do mnie Trener Sałacki, dziękuje za zaangażowanie, mówi, że wszystko wypadło świetnie. „Nawet mówiłem Prezydentowi o 9 Pułku Ułanów Małopolskich – całe trzydzieści sekund!”.

A wspomnień ile!