Winners 100 Gwiazd

Już niebawem ruszy akcja, do której chciałbym wszystkich śledzących moją skromną stronę zaprosić. Celem projektu jest upamiętnienie koni, które odznaczyły się w historii polskiej hodowli i sportu, oraz najważniejszych ludzi z nimi związanych. Inicjatorem akcji jest Agencja Jeździecka Bober, a patronat nad nią objął Polski Związek Hodowców Koni, Polski Klub Wyścigów Konnych oraz Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Gwiazdy polskiej hippiki lat '20, od lewej:
rtm. Królikiewicz, mjr. Toczek, por. Szosland

Chyba nie muszę tłumaczyć, dlaczego ta inicjatywa mnie urzekła. Wśród społeczeństwa nasze hippiczne sukcesy przeważnie zaczynają się i kończą na IO w Moskwie i złotym medalu Jana Kowalczyka na Artemorze (bo o srebrze drużyny w skokach już mniej osób pamięta). Tymczasem historia naszego jeździectwa to splot niesamowitych życiorysów – zarówno ludzkich jak i końskich, często niemal przypadkowych spotkań, które mogłyby posłużyć za niejeden filmowy scenariusz. Myślę więc, że warto zaangażować się i współtworzyć ten projekt poprzez zgłaszanie swoich kandydatów.

Jakie są moje typy?

Znajomość końskich rodowodów zdecydowanie nie jest moją specjalnością. Choć zawsze z wielkimi oczami słucham chociażby mojego trenera, pana Jarka Poręby, który sypie imionami, liniami, porusza się po meandrach końskiej genealogii jak gdyby tłumaczył najprostszą rzecz na świecie, to sam mogę uznać, że zaledwie liznąłem tej wiedzy i wiem, że nasza hodowla przez lata mogła się szczycić sporymi sukcesami. Nie wspomnę tu hodowli koni arabskich, które z różnych względów – niestety bardziej złych niż dobrych – przebiły się do życia codziennego. Moimi pierwszymi kandydatami z tej kategorii jest Siwa Trójca, że tak pozwolę sobie ich określić – bo są to trzej panowie – ojciec i synowie: belgijskiej hodowli, pełnej krwi Rittersporn (Saint Saulge/Molly Clarke) oraz wyhodowani już w Polsce - Ramzes (Rittersporn/Jordi) i Rumian (Rittersporn/Pestka II). 

Rittersporn

Pierwszy z nich, do Polski sprowadzony z zachodu, okazał się strzałem w dziesiątkę, dał bowiem w dwudziestoleciu międzywojennym wielu wspaniałych potomków (pomijając już wymienionych), a chyba najsławniejszą córką tego siwego folbluta była zrodzona z Nadziei angloarabka Warszawianka, która - jako uczestniczka wielu zawodów w drugiej połowie lat ’30, na czele z IO w Berlinie w skokach przez przeszkody - zasługuje również na znalezienie się w owej setce, podobnie jak jej główny jeździec, późniejszy generał Michał Gutowski. Jak podaje w „Dziejach konkursów hippicznych w Polce” W. Pruski „(…) w ciągu okresu 1936-38 przyjmowało udział w poszczególnych latach przeważnie po 1-2 koni po tym samym ojcu. Maksymalną liczbę synów i córek wykazał w 1936 r. Rittersporn, który miał ich 8. (…) na stadionach całej Polski.” Warto dodać, że na zawodach międzynarodowych w Lucernie i Spa w roku 1935 aż cztery konie naszej reprezentacji – Warszawianka, Wizja, Wróżka i Wysoka były jego córkami przy czym dwie pierwsze zdobyły drużynowo wespół z Mylordem i Wenecją Puchar Narodów w Spa. Oczywiście dzisiaj, w czasach sztucznej inseminacji i klonowania liczba ta nie jest zniewalająca, niemniej wtedy świadczyła o bardzo szerokim wykorzystaniu tego ogiera w hodowli.

Ramzes

Ramzes, syn Rittersporna, stał się koniem niemal legendarnym, choć dla nas jego historia jest  związana z wielkim dramatem, jakim była II Wojna Światowa. Przed jej wybuchem Ramzes był reproduktorem w Janowie Podlaskim. Po przejęciu polskich koni przez Niemców wiele z nich wykorzystali oni z olbrzymim powodzeniem w swojej hodowli. Do dziś ogromna liczba wierzchowców startujących na światowych parcoursach ma w sobie krew polskich ogierów i klaczy zrabowanych przez Niemców po wrześniu 1939 r. Ramzes dał początek jednej z najsławniejszych linii koni skokowych na świecie, tak zwanej „linii R”- jego potomkami są chociażby słynna Ratina Z (srebro indywidualne oraz złoto drużynowe na IO w Barcelonie oraz zwycięstwo w finale Pucharu Świata w 1993 r.) czy Rembrandt, który pod Nicolle Uphof zdobył dwa olimpijskie złota w ujeżdżeniu – w Seulu i Barcelonie.

Rumian

Sekt

Rumian z tych trzech koni jest obdarzony przeze mnie największym sentymentem. Nie tylko dlatego, że zawsze pozostawał w cieniu swojego młodszego półbrata Ramzesa, lecz także dlatego, że sam byłem właścicielem wierzchowca z jego linii, nieodżałowanej pamięci Tarenta. Rumian po wojnie został wykorzystany w krajowej hodowli, m.in. w SO Sieraków. Dawał dobre potomstwo, mające wyniki sportowe m.in. ogiera Sekt wlkp (Rumian/Sekta), pięciokrotnego (1966-70) Mistrza Polski oraz vicemistrza (1971) w skokach pod Marianem Kowalczykiem.

Ufff, na tym chyba zakończę część hodowlaną. Co do naszych sportowców – tutaj, żeby nie popłynąć za daleko również ograniczę się do koni przedwojennych. Najłatwiej jest powiedzieć, że w moim odczuciu uhonorowani powinni zostać wszyscy zdobywcy Pucharu Narodów oraz medali olimpijskich. Znajdą się więc wśród nich zarówno konie zagraniczne, na czele z weteranami armii USA – Picadorem i Jaśkiem, jak również wierzchowce wyhodowane w drugiej połowie lat ’20 w kraju.  

Autor na koniu Tarent wlkp (Junus po Rotmistrz/Tracja hod. ZZD Pawłowice)
fot. Marta Goch, z archiwum autora.

Ogółem wszystkie zdobyte przez naszych reprezentantów medale IO oraz Puchary Narodów przedstawia poniższa tabela, którą przygotowałem na podstawie wspomnianej książki Witolda Pruskiego. Niestety, nie wszędzie został podany pełny skład ekipy, bądź kto dokładnie startował i na jakim koniu.

Rok	Impreza	Miejsce	Koń/Zawodnik
1924	IO Paryż	II	Picador/Królikiewicz
1925	PN Nicea	I	Picador/Królikiewicz, Mumm Extra Dry/Dobrzański, Revcliff/Rómmel, Cezar/Szosland
	PN Londyn	II
	PN Rzym	III
1926	PN Nowy Jork	I	Jacek/Królikiewicz, Readgledt/Szosland, Hamlet/Toczek
1927	PN Warszawa	I	Dream/Królikiewicz, Jeruzal/Starnawski, Readgledt/Szoland
	PN Nicea	III
	PN Nowy Jork	I	Readgledt/Antoniewicz, Fagas/Rómmel, Jacek/Starnawski I m.
1928	PN Warszawa	I	Banzaj/Antoniewicz, Mylord/Gzowski, Black Boy/Roycewicz, Ładna/Zgorzelski
	PN Nicea	I	Mylord/Gzowski, Readgledt/Królikiewicz, Donneuse/Rómmel, Alli/Szosland
	PN Bruksela	II
	IO Amsterdam	II	Readgledt/Antoniewicz, Mylord/Gzowski, Alli/Szosland (skoki)
	IO Amsterdam	III	Moja Miła/Antoniewicz, Donneuse/Rómmel, Lwi Pazur/Trenkwald (WKKW)
1929	PN Warszawa	I	The Hoop/Roycewicz, Donneuse/Rómmel, Readgledt/Starniawski, Alli/Szosland
	PN Nicea	III	Mylord/Królikiewicz, The Hoop/Roycewicz, Readgledt/Starnawski
	PN Budapeszt	II	Readgledt/Gzowski, Black Boy/Roycewicz, Zefir/Trenkwald
	PN Nowy Jork	I	Starnawski, Gzowski, Zgorzelski
1930	PN Warszawa	II	Mylord/Królikiewicz, Mistrz/Nerlich-Dąbski, Dream/Starnawski, Ninesse/Zgorzelski
1931	PN Warszawa	I	Roksana/Rucińki, Neli/Sałęga, Alli/Szosland, Madzia/Trenkwald
	PN Ryga	I	The Hoop/Roycewicz, Yvette/Strzałkowski, Sterling/Szosland, Madzia/Trenkwald
1932	PN Ryga	I	Roksana/Ruciński, Donneuse/Szosland, NN
1933	PN Warszawa	I	Kikimora/Lewicki, Roksana/Ruciński, Alli/Szosland
	PN Ryga	I	Rabuś/Biliński, Reszka/Czerniawski, Olaf/Pohorecki, Roksana/Ruciński
1934	PN Warszawa	II-III	Warszawianka/Gutowski, Kikimora/Lewicki, Moskal/Mrowiec, Roksana/Ruciński
	PN Ryga	I	Reszka/Ruciński, Owoc II/Komorowski, Kikimora/Lewicki
1935	PN Spa	I	Warszawianka/Gutowski, Wizja/Komorowski, Wenecja/Mossakowski, Mylord/Szosland
1936	PN Warszawa	III	Diona/Czerniawski, Warszawianka/Gutowski, Dukan/Lewicki, Zbieg/Sokołowski
	PN Berlin	II	Dunkan, Warszawianka/Czerniawski, Wizja/Komorowski, Kikimora/Lewicki
	PN Ryga	I	Dunkan/Komorowski, Zefir/Kulesza, Zbieg/Sokołowski
	IO Berlin	II	Arlekin III/Roycewicz, Bambino/Kawecki, Tośka/Kulesza (WKKW)
1937	PN Warszawa	II	Florek Siłacz/Biliński, Dunkan/Lewicki, Bimbus/Rylke, Zbieg II/ Sokołowski
1938	PN Warszawa	I	Zbieg II/Komorowski, Abd El Krim/Pohorecki, Bimbus/Rylke, Dunkan/Skulicz
	PN Georgenhorst	I	Bohun VI/Bilwin, Zbieg II/Komorowski, Abd El Krim/Pohorecki, Bimbus/Rylke
1939	PN Warszawa	II	Astra VII/Komorowski, Abd El Krim/Pohorecki, Dunkan/Skulicz, Bimbus/Wołoszowski
	PN Berlin	III

Łącznie, na przestrzeni szesnastu lat czterdzieści dwa konie pod dwudziestoma dziewięcioma jeźdźcami zdobyło 1 indywidualny i 1 drużynowy brązowy medal IO w skokach, 1 drużynowy srebrny w skokach i w WKKW, 18 I miejsc w zawodach Pucharu Narodów, 8 II miejsc i 4 III miejsca.

Dopiero teraz, gdy spojrzałem na to zestawienie naszła mnie refleksja, że tylko te konie i jeźdźcy to już ponad pięćdziesiąt gwiazd. A gdzie Czcionka i Sałacki? Gdzie medaliści Mistrzostw Europy w Horsens? Albo w końcu, tragicznie zmarły przed paroma dniami Crazy Quick…